Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Hij die onze toekomst gaande houdt.

Heel veel maatschappelijke organisaties werken vanuit een bepaalde overtuiging. Om eens een paar voorbeelden te noemen: een politieke partij heeft een partijprogramma, het Inloophuis Waddinxveen, waar we vandaag voor collecteren een missie en onze kerk heeft een Bijbel en daaruit voortvloeiend een geloofsbelijdenis. Straks zullen we deze Apostolische Geloofsbelijdenis samen uitspreken voordat we overgaan tot de dienst van afscheid en bevestiging. Maar deze woorden zijn al lang geleden opgeschreven (de eerste versie is uit het jaar 170) en dan is de vraag altijd: wat hebben ze ons nu nog te zeggen? Als je daar achter wilt komen, moet je en ik vind dit een prachtige uitdrukking, in gesprek gaan met de tijd.

Dit klinkt goed, in gesprek gaan met de tijd, maar zo gemakkelijk is dit niet. De PKN, de Protestantse Kerk in Nederland heeft een poging gedaan met als doel een hoofdthema te vinden waar we ons op kunnen richten, nu we op weg zijn naar 2025. In deze visienota wordt eerst een beeld gegeven van onze samenleving in onze tijd. Met de opmerking vooraf, dat het niet meevalt de geschiedenis op heterdaad te betrappen, als je er dicht op zit, zoals Geert Mak eens gezegd heeft, komt men op 5 kernwoorden.

We zijn klagend gelukkig: ’Met mij gaat het goed, met ons als Nederland gaat het slecht’. Er is veel onzekerheid: corona, stikstofproblematiek, vergrijzing, woningnood, vluchtelingen-stromen: hoe verder? We zijn op zoek naar zin: hoewel veel kerken leeglopen zijn er talloze zinzoekers en jongeren willen weer graag ergens bij horen. We zijn overstresst: we mogen niets missen en vooral niet steken laten vallen. We zijn gepolariseerd: driekwart van de Nederlanders vindt dat de tegenstellingen toenemen, het woord polderen wordt steeds meer een woord van vroeger. Deze 5 typeringen zien we ook terug in de kerk. De vraag is: welke hoofdboodschap licht uit de Bijbel op, als we deze ruwe schets van onze samenleving nu serieus willen nemen? Er wordt dan gekozen voor het volgende gebed van Huub Oosterhuis, we hebben het zonet gehoord: “Doof de hel in ons hoofd, leg Uw Woord op ons hart, breek het ijzer met handen, breek de macht van het kwaad. Van U is de toekomst, kome wat komt”.

Zo zijn we aanbeland bij het thema van deze startdienst èn van het nieuwe seizoen “Van U is de toekomst” en de komende maanden zullen er nog regelmatig vanuit deze invalshoek activiteiten vanuit Utrecht worden aangeboden, waar wij ons voordeel mee kunnen doen. Afgelopen maandagavond spraken we in de kerkenraadsvergadering tijdens het geloofsgesprek over dit thema en de vraag was: ‘wat roept dit op’, ‘waar moet je aan denken’; bij elk groepje werd het volgende woord genoemd: ‘vertrouwen’. Vandaag wil ik in deze overweging proberen dit woord verder te verkennen: vertrouwen waarop of waarin dan?; hoe houd je vertrouwen?; zijn er mogelijkheden om dit vertrouwen te voeden, hoe kunnen we dit met en aan elkaar doen? Ik ben er daarbij van overtuigd, dat als we in dit vertrouwen willen groeien, we niet zonder de Bijbel kunnen en niet zonder elkaar, om elkaar te bemoedigen, te stimuleren en wakker te houden. Als gemeente hebben we elkaar nodig!

Als eerste wil ik graag iets zeggen over Jesaja 55. De profeet roept ons vandaag toe: ‘Zoek de Heer nu hij zich laat vinden / roep hem terwijl hij nabij is’. Een mooie illustratie van de poëzie van het Hebreeuws, waarbij de tweede regel altijd een variant is op de eerste. Zoek de Heer nu Hij zich laat vinden – roep Hem terwijl Hij nabij is. Deze oproep kan ook ons vandaag aanspreken; zonet zei ik nog, dat een kenmerk van onze tijd is, dat veel mensen op zoek zijn naar zin. Zoeken. Ik ben zoekende… zegt menigeen, zeker als het gaat om geloof en kerk, maar ook in heel veel andere dingen van het leven, relaties, werk, noem maar op.. En vinden? Dat gaat vaak een stuk moeilijker, want waar moet je het vinden? Hoe ontdek ik wie ik eigenlijk ben, wat ik wil, moet doen, kan geloven? Of zijn we uitgezocht en nemen we genoegen met wat we gevonden hebben. Het zou misschien beter kunnen, maar ja, hier is mee te leven. “Van U is de toekomst”: ja, ik geloof het wel, ergens diep van binnen ben ik hiervan overtuigd, maar leeft dit ook echt bij me of nog anders: leef ik eruit?

De mensen tot wie Jesaja zich richt zijn veel kwijtgeraakt. Ze zijn van de generatie na de verwoesting van de tempel. En nu horen ze hem zeggen: de Heer zelf zal zorgen dat er een einde komt aan de ballingschap. Hij herstelt het verbond met David: ‘Ik sluit met jullie een eeuwigdurend verbond, als bevestiging van mijn liefde voor David’ (vs. 3). Er komt een situatie van nieuwe overvloed – ‘je zult ruimschoots te eten hebben en genieten van een overvloedig maal’ (vs. 2). Om het in onze woorden te zeggen: ‘Van Hem is de toekomst”.

En daarna zegt Jesaja: ‘Zoek de Heer nu Hij zich laat vinden’. Deze oproep is de aansporing om dat wat wordt beloofd je nu ook toe te eigenen. Nu is het moment. Het moment om gehoor te geven aan de belofte, om waar te maken wat de Heer belooft. Zoeken en vinden, zijn woorden die elkaar nodig hebben. Zoeken heeft bij de profeten en in de psalmen vaak een betekenis die te maken heeft met de eredienst. Zoek de Heer slaat dan op wat wij zouden noemen: naar de kerk gaan, of op een andere manier de ontmoeting met God zoeken. God is niet zomaar overal, maar je moet Hem zoeken.

Iedereen herkent dat wel, lijkt me. Dat het op sommige momenten en op sommige plaatsen beter lukt om God te zoeken. Daar moet je tijd voor vrijmaken, ruimte voor scheppen, ook innerlijk. Als je het vertrouwen wilt voeden, dat van U de toekomst is, wordt er ook iets van ons verwacht. Tegelijk is het zo, dat Gods aanwezigheid ervaren niet op bestelling gaat. Zelfs niet in de kerk, hoe pijnlijk dat ook kan zijn. Dat je er niets van merkt, dat het langs je heen glijdt, dat het je niet raakt. Om dan op een ander moment te ervaren dat het er zo maar kan zijn, juist als je er niet op verdacht was. Alles begint met je open stellen voor. Gesloten handen kan je niets in leggen.

Die uitdrukking ‘zoek de Heer’ heeft bij de profeten ook nog een andere lading. Het betekent ‘doen wat de Heer verlangt’, namelijk de gerechtigheid. . Stem je leven af op de verwachting dat God zal komen. Handel zo dat je al een voorschot neemt op de bevrijding die wordt geprofeteerd. Maak de woorden waar met je eigen leven als je bidt: “Laat Uw Koninkrijk komen en Uw wil gedaan worden op aarde, zoals in de hemel”. En als we denken dat dat onmogelijk is – want kijk maar rond in de wereld – dan is de profeet ons bezwaar al voor:

Mijn plannen zijn niet jullie plannen – zo hoog als de hemel boven de aarde, zo ver gaan mijn wegen jullie plannen te boven. (vs. 9). Jesaja wil juist op dit punt ons een hart onder de riem steken door te onderstrepen dat Gods woorden een heel eigen kracht hebben meestal niet overdonderend maar meer procesmatig zoals de regen en de sneeuw die neervallen en al snel uit het oog verdwijnen maar in de aarde een proces voeden van groei. Zo willen Zijn woorden op ons leven in werken.

Zoeken en vinden, die centrale woorden uit de tekst van vandaag, zijn dus woorden met een richting. Ze bieden een oriëntatie. Zoeken, dat heeft bij veel mensen vandaag de dag iets ongerichts. In de verzuchting ‘ik ben zoekende’ kun je soms een zekere vertwijfeling proeven. Wie zoekt, moet wel weten waar je het moet zoeken. Anders wordt het een hopeloze onderneming, is het zoeken naar een speld in de hooiberg. Het zoeken van de Heer is niet ongericht, niet tasten in het blinde. Je moet het op de goede plaatsen zoeken. Zoekt de Heer, nu Hij zich laat vinden. Als je de nadruk op het tweede legt, dan wordt duidelijk dat het zoeken niet een gok is of een spelletje, maar een bewust initiatief om als het ware de Heer tegemoet te leven, tegemoet te zoeken. Hij laat zich vinden en zo wordt ons vertrouwen steeds opnieuw gevoed, dat “van Hem de toekomst is”.

Vandaag nemen we afscheid van Gerard Repko, die zich zijn hele leven lang bewogen heeft in dit krachtenspel van ‘zoeken en vinden’. En het mooie is Gerard, dat je nog lang niet uitgevonden bent! Hij geeft vandaag het estafettestokje over aan Annemieke la Grand. Zo’n jaar geleden heb je belijdenis gedaan. Jij stelt je vandaag beschikbaar om als diaken je bijdrage te leveren aan het present stellen van Jezus en daarmee van God in onze samenleving. Wat doet een diaken nu precies, vroeg je? Niemand kon je daarop een helder antwoord geven. Maar op internet is veel te vinden. Je stuurde me een artikel met als titel: ‘wie diaken wil zijn, moet discipel worden’. Zo wil jij diaken zijn: als discipel en navolger van Christus. Om ons te blijven herinneren aan ‘Van U Is de toekomst’.

Ik hoop en bid, dat we zo het komende seizoen gemeente van Christus mogen zijn, zoekend en vindend, hier in de kerkdienst maar ook in de activiteiten die er door de week georganiseerd worden en niet te vergeten in ons gewone dagelijkse leven. Want als we steeds maar weer opnieuw proberen om op een ontvankelijke en waakzame manier ons leven van alledag in verband te brengen met het evangelie, zullen er steeds weer glimpjes oplichten van dit grondvertrouwen ‘Van U is de toekomst’.

In de Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Amen