• Banner Welkom in De Rank
  • Liturgisch centrum De Rank, wit

  • Liturgisch centrum De Rank, paars

Het nieuwe jaar in …
Twintigtwintig, het klinkt als een gelijkspel, maar voelt als een verlies, zei Youp van ’t Hek treffend in zijn oudejaarsconference. Velen zullen zich hierin herkennen. Verlies aan warme contacten, verlies van werk, verlies van oude patronen. Loslaten is voor de meesten van ons niet iets dat we graag doen. We zijn gehecht aan elkaar, aan goede gewoontes, aan terugkerende en herkenbare manieren van doen. Die stroomlijnen ons bestaan en zijn de ‘smeerolie’ in onze dagelijkse levens.

De opmerking van de cabaretier schepte bij mij verwachtingen. Wat heeft hij als verlies ervaren? Zijn toon was milder dan in voorgaande jaren, wellicht omdat het zijn laatste conference was. Hij sprak over zijn opname in het ziekenhuis, over zijn kleinkinderen. Ik ging toch even rechtop zitten: zou ik gaan luisteren naar een andere Youp? Toch niet. Al was hij minder brallerig dan voorgaande jaren, al voegde hij enkele ontroerende momenten in - die net niet uit de verf kwamen - wat hij vervolgens te berde bracht was ontnuchterend. Ook al geloofde hij niet in de zin van het bestaan, hij baalde ervan dat de onzin dicht was. Met onzin bedoelde hij vooral de kroeg. De kroeg is voor Youp de plaats waar men elkaar kan tegenkomen, ongedwongen, en  heerlijk slap kletsen. Op die plek kan men alles, nee moet men alles, tegen elkaar zeggen. Zelf zei hij geen boodschap te hebben, maar, me dunkt, het is er wel een. Het kreeg zelfs iets van een visioen: de kroegen open om uit de sores van alledag te breken en zo al roeptoeterend de avond door te brengen.

Ik had gehoopt dat de 66-jarige cabaretier meer zou brengen. Waar ik naar luisterde was een aaneenschakeling van holle frasen, overbekende zinnetjes en uiteindelijk niet meer dan een povere samenvatting van al zijn conferences door de jaren heen: Youp mist de onzin in dit huidige bestaan. Als Youp niet alleen zijn eigen leven typeert, maar ook dat van ons en van de samenleving waar we deel van uitmaken, dan heeft Youp een dijk van een oudejaarsconference gegeven. Immers, dan heeft hij ons een spiegel voorgehouden. Beste mensen, lijkt Youp te zeggen, dit zijn wij. 

Vijf kwartier heb ik geluisterd en niet gelachen, zelfs geen glimlach. Aan het begin veerde ik op, zou het dan toch … ? Maar naarmate de avond vorderde, werd ik er droeviger van. Wat me goed deed waren de andere verhalen op de oudejaarsavond, van Wim en Ank, van Roeland, van Edwin & Louise. Stuk voor stuk verhalen over betrokkenheid van anderen, over hoe we voor elkaar het licht brandend houden, over Gods nabijheid. Hier ervaren we de zin van het bestaan, niet dat we alles begrijpen en doorgronden maar wel dat God ons aan elkaar geeft en dat we zonder elkaar niet kunnen. Zo is God. Hij verzamelt zich een volk om Jezus heen. De lockdown zet dit onder druk, maar maakt dit hartelijke voornemen van God niet ongedaan. Een gezegend nieuw jaar gewenst. 

Preken over de Bergrede 
In de komende diensten hoop ik uit de Bergrede te gaan preken. Wie dit onderwijs van Jezus tot zich neemt, kan al snel de indruk krijgen dat de lat hoog wordt gelegd. ‘Als dit alle maal van mij gevraagd wordt … het
is indrukwekkend, maar zo te leven is voor geen sterveling weggelegd.’ 

Misschien is het beter om de Bergrede te lezen als een reisgids op weg naar het Koninkrijk. Hoe leven de volgelingen van Christus? Jezus schetst in de Bergrede met heldere krijtstrepen hoe een koninklijk leven eruit ziet. Jezus zelf leeft ook zo en Hij
leeft het ons voor. Wordt hier dan toch niet een onbereikbaar ideaal neergelegd? Dan schuiven we moedeloos dit onderwijs van Jezus weer aan de kant. De insteek van de Bergrede is anders. Jezus
begint niet met het voorschotelen van een moraal. Hij spreekt tot hen die al veranderd zijn. Degene die luisteren zijn het zout van de aarde en het licht van de wereld (Matteüs 5:13 en 16).
Voordat Jezus hen onderwijst, heeft Hij hen al geroepen tot navolging (Matteüs 4:18-22). De Bergrede komen we tegen in Matteüs 5-7. Het meeste hieruit hoop ik te be(s)preken. De ene keer lezen we iets uit hoofdstuk 7 en een andere keer uit hoofdstuk 5 of 6, al naar gelang het past bij de soort dienst. In de Zondagsbrief geef ik dat uiteraard aan. Ik lever er ook nog een (bescheiden) leesrooster bij (klik hier), zodat je ook zelf in de komende weken uit de Bergrede kunt gaan lezen.
 

Online diensten
Zoals het er nu naar uitziet, zullen maatregelen wat langer van kracht blijven. Wanneer we weer gemeenteleden uitnodigen voor de diensten in het Coenecoop College is niet bekend. Dit vraagt nogal wat van ons als Rank. Ik dacht, we hebben net
Kerst gehad maar goed beschouwd leven we ook met Pinksteren in de rug. Gods Geest is uitgestort, waait door onze huizen en weet ook nu mensen aan te raken. Ook al is het niet fysiek bij elkaar komen een wezenlijk gemis, de Geest van God overbrugt afstanden. Een bekend lied zegt: en de Geest doorbreekt de grenzen die door mensen zijn gemaakt. Zo is het. 

Ik hoop dat je de online diensten blijft volgen en je zo verbonden weet met je zusters en broeders. Zondag 7 februari stond oorspronkelijk in het rooster als de Kerk & Schooldienst. Deze bijzondere dienst is doorgeschoven en zal later in de school zelf
(TOV) op een doordeweekse dag plaatsvinden. Mogelijk zal op 7 februari de viering van het Avondmaal plaatsvinden; meer hierover in de Zondagsbrief. Vermoedelijk zal ik dan preken over enkele zaligsprekingen.

ds. Harald Overeem